Προλογικό 144ου τεύχους: Μαρτυρία Δίνοντας λόγο στὸ σήμερα

Ἡ φράση «Δίνοντας λόγο στὸ σήμερα» εἶναι ἀμφίσημη. Σημαίνει ὅτι δίνουμε τὸν λόγο στὸ σήμερα (ὅτι δηλαδὴ ἀφουγκραζόμαστε ποιά ζητήματα ἐγείρει τὸ παρόν), ἀλλὰ σημαίνει κι ὅτι λογοδοτοῦμε καὶ παρουσιάζουμε τὴν ὀπτική μας. Στὸ τεῦχος μας αὐτὸ ἰσχύουν καὶ

τὰ δύο. Γιὰ ζητήματα ποὺ ἀπασχολοῦν τὸ πα­ρὸν δίνουμε μαρτυρία, ἀλλὰ καὶ σπουδάζουμε τὸ πῶς χρειάζεται νὰ δίνεται ἡ μαρτυρία. Εἶναι ἀρχαῖο αἴτημα τὸ «λόγον διδόναι καὶ λαμβάνειν», καὶ βρίσκεται στὴν καρδιὰ τῆς ἐκκλησιαστικῆς ὕπαρξης ἡ ἑτοιμότητα «λόγον διδόναι περὶ τῆς ἐν ἡμῖν ἐλπίδος»1.

Τὸ πρῶτο κείμενο τοῦ τεύχους εἶναι τοῦ πιστοῦ στοχαστῆ Νικόλαου Μπερ­ντιάγιεφ, ἀμετάφραστο μέχρι τώρα στὰ Ἑλληνικά. Ἐξετάζει πῶς νοεῖ τὴν οἰ­κουμενικότητα ἡ Ὀρθόδοξη θεολογία καὶ πῶς ἄλλες χριστιανικὲς παραδόσεις. Ὁ ἀναγνώστης καλεῖται νὰ ἔχει κατὰ νοῦ ὅτι τὸ κείμενο γράφτηκε τὸ 1927. Ἔκτοτε ἔχουν γίνει πολλά, συγκροτήθηκε ἡ οἰκουμενικὴ κίνηση, ἡ «νέα θεολογία» τοῦ Καθολικισμοῦ στράφηκε στοὺς Πατέρες κ.ο.κ. Ἀλλὰ τὸ κείμενο ἔχει ἰδιαίτερη ἀξία λόγω τῶν κριτηρίων τοῦ Μπερντιάγιεφ. Εἶναι καί ἐραστὴς τῆς συνεννόησης, καί κριτικὸς πρὸς τοὺς ἑτεροδόξους, καί αὐτοκριτικὸς πρὸς τοὺς Ὀρθοδόξους. Ὅπως ἔχουμε σημειώσει καὶ ἄλλοτε, μιὰ οὐσιαστικὴ σχέση χτίζεται καί μὲ τὴν ἐπίγνωση τῶν κοινῶν καί μὲ τὴν ἀδερφικὴ ἀντιπαράθεση. Πάντως ὄχι μὲ προ­σχηματικοὺς διαλόγους ἢ διπλωματικὲς σκοπιμότητες.

Ἀκολουθοῦν τρία κείμενα ἀφιερωμένα ἄμεσα στὴ μαρτυρία καὶ στὴν ἱεραποστολή. Ἡ Ἐλευθερία Πιπέρα καὶ ἡ Αἰκατερίνη Κυριάζου μελετοῦν τὴ θεολογία τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀλβανίας Ἀναστασίου γιὰ τὴν ἱεραποστολὴ καὶ γιὰ τὴ σχέση Εὐαγγελίου καὶ πολιτισμοῦ. Ὁ Θανάσης Ν. Παπαθανασίου ἐξετάζει τὶς θεολογίες ποὺ ἔχουν ἀναπτυχθεῖ γιὰ τὴ σχέση τῆς χριστιανικῆς μαρτυρίας μὲ τὶς ποικίλες κοινωνικὲς καὶ πολιτισμικὲς συνάφειες τοῦ ἀνθρώπου.

Ὁ Σταῦρος Γιαγκάζογλου φέρνει σὲ διάλογο καὶ σὲ εὔφορη ἀντιπαράθεση τὴν ἀνθρωπολογία τοῦ πατέρα τοῦ Προτεσταντισμοῦ Μαρτίνου Λούθηρου μὲ τὴν Ὀρθόδοξη ἀνθρωπολογία. Ὑπενθυμίζουμε ὅτι τὸ 2017 εἶναι ἡ 500στὴ ἐπέτειος τῆς γέννησης τῆς Μεταρρύθμισης.

Ὁ π. Ἰωάννης Χρυσαυγὴς προσεγγίζει τὸ θεολογεῖν σήμερα, ἀναφερόμενος στὴ συμβολὴ τοῦ Μητροπολίτη Περγάμου Ἰωάννη Ζηζιούλα. Τὸ κείμενο αὐτὸ τὸ θεωροῦμε μετοχὴ σὲ ἕναν διάλογο τὸν ὁποῖον διακονοῦμε ἐπὶ καιρό2. Εἶναι σπουδαῖο πράγμα νὰ συζητᾶμε σεβαστικὰ καὶ παρρησιασμένα, μὲ συμφωνίες καὶ μὲ διαφωνίες, καὶ ἡ συζήτηση αὐτὴ νὰ μένει ἀνοιχτή.

Τέλος, τὴ μαρτυρία τῆς σαλότητας καὶ τῆς ἁγιότητας ὑπηρετοῦν ἡ Ἄν­να-Μαρία Παπαδάκη συμπλέκοντας ζωγράφο Θεόφιλο καὶ λογοτέχνη Ντοστογιέφσκι, καὶ ὁ π. Παῦλος Κουμαριανὸς χαρίζοντάς μας μιὰν ἄ­γνωστη ὣς τώρα συν­ομιλία μὲ τὸν σύγχρονό μας ἅγιο Πορφύριο.

Ἀκροτελεύτιος λόγος, τὸ κειμενάκι τοῦ ἁγίου Νεκταρίου στὸ ὀπισθόφυλλό μας, γιὰ τὰ πληγωμένα αὐτονόητα: Ἡ εὐαγγελικὴ μαρτυρία καμιὰ σχέση δὲν ἔχει μὲ τὴ μανία τοῦ ὀλέθριου ζηλωτῆ…

Θ.Ν.Π.